Την περίοδο 1940 – 1945 ο κόσμος πέθαινε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και το 2020 κινδυνεύει να πεθαίνει στον δρόμο άρρωστος, άστεγος και οικονομικά εξαθλιωμένος εξαιτίας των δημοσιονομικών εμμονών της Γερμανίας. Το ναυάγιο στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης για το περιβόητο κορωνο-ομόλογο αναδεικνύει το τεράστιο πρόβλημα ηγεσίας που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και μία δεκαετία τουλάχιστον, αρχής γενομένης από την ελληνική χρεοκοπία το 2009. Με τη διαφορά ότι τώρα, οι δημοσιονομικές εμμονές των Γερμανών και το ιδιότυπο οικονομικό Άουσβιτς που στήνουν για τις χώρες που ξεκληρίζονται από τον φονικό SARS–coV-2, απειλούν να τινάξουν στον αέρα ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Του Μιχάλη Κωτσάκου
Ουκ ολίγες φορές έχει αναφερθεί ότι η Άγκελα Μέρκελ, η «σιδηρά κυρία της γηραιάς ηπείρου», όπως την έχουν αποκαλέσει μοιάζει όσο περνάει ο καιρός όλο και περισσότερο με μία ηλικιωμένη κυρία αποστεωμένη και χωρίς καμία ιδέα.
Αυτό το γνωρίζαμε, το έχουμε νιώσει στο πετσί μας από το 2010, όταν η Ελλάδα εισήλθε σε καθεστώς μνημονίου. Τότε ήταν για πρώτη φορά που ο Γιώργος Παπανδρέου κατέθεσε την ιδέα για ευρωομόλογο, το οποίο έδινε διέξοδο στην κρίση. Όχι μόνο στην ελληνική, αλλά και στην ιρλανδική και πορτογαλική που ακολούθησαν επισήμως, αλλά και σε ισπανική και ιταλική ανεπισήμως. Η Μέρκελ άργησε να το κατανοήσει και τελικά φτάσαμε στις Κάννες τον Οκτώβριο του 2011, όταν και απορρίφθηκε το ευρωομόλογο στην τότε σύνοδο κορυφής της G20, όταν ο Νικολά Σαρκοζί είχε ανέβει πάνω στο τραπέζι και ούρλιαζε προς τον Παπανδρέου, όπως αποκάλυψε πολύ αργότερα ο τότε Ισπανός πρωθυπουργός Χοσέ Λουίς Ροντρίγκο Θαπατέρο.
Στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης, η οποία έγινε με τηλεδιάσκεψη, ουδείς ανέβηκε στο τραπέζι. Αρκούσε ένα ξερό nein της καγκελαρίου της Γερμανίας και ανάλογη στάση από τον Φρανκ Ρούτε, του πρωθυπουργού της Ολλανδίας. Από την άλλη ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπ Κόντε και της Ισπανίας ο Πέδρο Σάντσεζ δεν ανέβηκαν και αυτοί στο τραπέζι, αλλά έθεσαν βέτο στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς τις Βρυξέλλες, ότι εάν δεν περάσει το coronabond, τότε η Ε.Ε. δεν θα είναι ποτέ ίδια στο μέλλον.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πολύ σωστά έθεσε στο τραπέζι ότι οι 9 χώρες που συνασπίστηκαν και ζητούν το ευρωομόλογο αποτελούν το 57% του ΑΕΠ. Το χειρότερο για τη Μέρκελ και τους ακολούθους της δεν είναι αυτό που επισήμανε ο Έλληνας πρωθυπουργός, άλλα ότι οι «τεμπέληδες του νότου» στην παρούσα φάση έχουν συνασπιστεί και το σημαντικότερο έχουν μαζί τους και χώρες που παραδοσιακά αρέσκονταν στο ρόλο του δορυφόρου της Γερμανίας (Λουξεμβούργο, Σλοβενία και ενίοτε η Ιρλανδία).
Ακόμη και η Κριστίν Λαγκάρντ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία προ ημερών προχώρησε σε ένα θηριώδη QE, επανέλαβε την έκκλησή της για έκδοση ευρωομολόγων, προειδοποιώντας ότι η ευρωζώνη είναι αντιμέτωπη με μια κρίση επικών διαστάσεων. Η ίδια συνέστησε τη χρήση όλων των διαθέσιμων εργαλείων, συμπεριλαμβανομένων και πιστωτικών γραμμών από τον ESM, ρευστότητα από την ΕΤΕπ και έκδοση ευρωομολόγων.
Ο ρόλος του Μακρόν
Όλοι πλέον αναμένουν το πώς θα βρεθεί κοινή ρότα το επόμενο 15μερο, όταν οι υπουργοί Οικονομικών στο Eurogroup θα κληθούν να λάβουν θέση και να συμφωνήσουν. Σημαίνοντα ρόλο στο να αλλάξουν γνώμη οι Βόρειοι και πρωτίστως η Άγκελα Μέρκελ θα παίξει ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος μετείχε στην ομάδα των «9», αλλά στη Σύνοδο Κορυφής διατήρησε αποστάσεις από την δραματοποίηση που επιχείρησε –δικαίως να σημειωθεί– ο Τζουζέπε Κόντε, καθώς στην Ιταλία οι νεκροί μεταφέρονται με στρατιωτικά καμιόνια.
Κύκλοι του προέδρου Μακρόν ισχυρίζονται ότι το «ιταλικό αφήγημα δεν μεταφέρει την ουσία της συζήτησης». Και ταυτόχρονα στέλνουν το μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις πως «το Παρίσι μοιάζει προετοιμασμένο για έναν αγώνα ημιαντοχής». Όλοι γνωρίζουμε πως ο Μακρόν από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Γαλλίας ξεκαθάρισε ότι το επόμενο βήμα του είναι να ηγηθεί και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όχι μέσω κάποιου αξιώματος στην πυραμίδα των Βρυξελλών, αλλά στην ουσία. Δηλαδή, να γίνει Μέρκελ στη θέση της Μέρκελ. Και η συγκεκριμένη κρίση αποτελεί τη χρυσή ευκαιρία για το νεαρό και φιλόδοξο Γάλλο. Όμως, όπως τονίζουν διπλωματικοί κύκλοι, σε καμία περίπτωση δεν είναι βέβαιο ότι η έτοιμη να αποχωρήσει Μέρκελ θέλει να δει τα πρωτεία να πηγαίνουν στη Γαλλία. Ίσως και γι’ αυτόν τον λόγο οι Γερανοί να προωθούν τον Ολλανδό πρωθυπουργό Φρανκ Ρούτε.
Επικών διαστάσεων κρίση
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη Σύνοδο Κορυφής, κατά την τοποθέτησή του, επεσήμανε ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες ανακοινώθηκε πακέτο στήριξης της οικονομίας ύψους 2 τρις δολαρίων και ότι στην Ε.Ε. έχουν χαθεί ήδη 3.000.000 θέσεις εργασίας τονίζοντας έτσι την ανάγκη λήψης γενναίων πρωτοβουλιών. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε την αναντιστοιχία ανάμεσα στους όρους που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή αυτής της κρίσης (επική, πρωτοφανής άνευ προηγουμένου κ.λπ.) και στα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής και ζήτησε να διερευνηθούν όλοι οι εναλλακτικοί τρόποι μίας ενιαίας ευρωπαϊκής απάντησης. Σημειώνεται ότι μία-μία ακόμη και οι ισχυρότερες των ευρωπαϊκών οικονομιών κλυδωνίζονται και οι δημοσιονομικές συνέπειες υπολογίζονται σε τέτοιο ύψος που είναι… ανυπολόγιστο. Αν, μάλιστα, κάποιοι έχουν αρχίσει να μιλούν για ένα Νέο Κραχ μεγαλύτερο του 1929, αντιλαμβάνεται και ο πιο αδαής περί τα οικονομικά, τη ζημία που θα υποστεί μία χώρα σαν την Ελλάδα που βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στον τουρισμό, κλάδος που έχει καταβαραθρωθεί πριν καν έρθει η εκτιμώμενη παγκόσμια ύφεση.
Αχτίδα αισιοδοξίας…
Αν πάντως υπάρχει μια αχτίδα αισιοδοξίας την επαύριον της αποτυχημένης Συνόδου Κορυφής, αυτή είναι η ελπίδα ότι ο Μακρόν θα πείσει τη Μέρκελ να κάνει κάποια βήματα πίσω. Αλλά και η Μέρκελ θα πρέπει μετά τις έντονες αντιδράσεις των χωρών του Νότου, ότι δεν είναι δυνατόν η Ευρωπαϊκή Ένωση να μείνει αμέτοχη στη λαίλαπα της πανδημίας, όταν οικονομίες πολλών κρατών –μέσα σε αυτές και η Ελλάδα– θα έχουν κονιορτοποιηθεί οικονομικά από τον κορωνοϊό, όταν η ανεργία ενδεχομένως να ανέλθει σε μεγαλύτερη κλίμακα από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, πώς είναι δυνατόν να μείνει ενωμένη η Ευρώπη, όταν το βασικό υπόβαθρο της δημιουργίας της ήταν η αλληλεγγύη. Αλλά αλληλεγγύη με πολίτες άνεργους, άστεγους, άρρωστους και πεινασμένους θα θυμίζουν πρακτικές της περιόδου 1940-1945, όταν πάλι πολίτες της Ευρώπης, αιχμάλωτοι και πεινασμένοι, πέθαιναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τέτοιες μνήμες, αλλά και διάλυση της ΕΕ, είναι κάτι που λογικά δεν πρέπει να θέλει η κα Μέρκελ αλλά και η γερμανική οικονομία.
Ήδη ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόφσκις, ετοιμάζει μια φόρμουλα προσέγγισης. Όπως λένε κύκλοι της Κομισιόν το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο που θα τεθεί υπόψη των υπουργών Οικονομικών θα είναι κονδύλια από τον ESM, δίχως προϋποθέσεις και δεσμεύσεις. Δηλαδή, χωρίς μνημόνια. Επί της ουσίας τα ευρωομόλογα θα τα εκδίδει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης.
Την ίδια ώρα και η Κριστίν Λαγκάρντ ετοιμάζει ένα νέο εργαλείο, το οποίο θα παρουσιαστεί στο Eurogroup της 5ης Απριλίου. Σύμφωνα με κύκλους της ΕΚΤ, η Κριστίν Λαγκάρντ θα προτείνει ένα ομόλογο το οποίο θα χρησιμοποιηθεί ως εφάπαξ και το οποίο θα αφορά την κάλυψη δαπανών για τη στήριξη της υγείας στην Ευρωζώνη για όσο επικρατεί η πανδημία και το οποίο θα έχει το status του ευρωομολόγου, αλλά η έκδοσή του θα είναι για μία και μόνη φορά και «δεν θα γίνει η κερκόπορτα της αμοιβαιοποίησης του χρέους στην Ευρωζώνη».
www.iapopsi.gr
