Αν και ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι μια έννοια που έχει μπει για τα καλά στο «λεξικό» μας, αυτή η ανάπτυξη δεν δείχνει να μεταφράζεται και σε αυξημένους αριθμούς θέσεων εργασίας στον τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ), στην χώρα μας. Για την ακρίβεια, η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση του σχετικού πίνακα.
Σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat, η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση αυτού του πίνακα, όσον αφορά στον αριθμό των εργαζομένων που απασχολούνται στον συγκεκριμένο κλάδο, σε σχέση με το σύνολο. Για την ακρίβεια, το ποσοστό της, την περασμένη χρονιά, έφτανε μόλις στο 2%.
Για τους σκοπούς της έρευνας, η Eurostat ορίζει τους «ειδικούς ΤΠΕ» ως τους «εργαζόμενους που έχουν την ικανότητα να αναπτύσσουν, να λειτουργούν και να διατηρούν συστήματα ΤΠΕ και για τους οποίους οι ΤΠΕ αποτελούν το κύριο μέρος της εργασίας τους». Είναι, επί της ουσίας, κάθε εργαζόμενος που κάποτε θα χαρακτηρίζαμε ως «πληροφορικάριο».
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, «ένα εργατικό δυναμικό που έχει τη δυνατότητα να διατηρεί και να αναπτύσσει την ψηφιακή οικονομία, αποτελεί βασικό στοιχείο για έναν επιτυχημένο ψηφιακό μετασχηματισμό. Στις σημερινές εταιρείες, οι εξειδικευμένες δεξιότητες ΤΠΕ είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική χρήση των ΤΠΕ στο ηλεκτρονικό επιχειρείν και το ηλεκτρονικό εμπόριο».
Σε κάθε περίπτωση, παρά το ότι τεχνολογία (και startups) αποτελούν, παγκοσμίως, την «ατμομηχανή» της οικονομικής ανάπτυξης, η χώρα μας δείχνει να έχει μείνει πίσω σε αυτόν τον τομέα. Σε χαμηλά ποσοστά κυμαίνεται και η Κύπρος, η οποία φτάνει τρεις θέσεις πριν από το τέλος με ένα 3,1%. Ανάμεσα σε Ελλάδα και Κύπρο βρίσκεται η Ρουμανία, με ένα ποσοστό της τάξεως του 2,4%.
Η Φινλανδία είχε το υψηλότερο μερίδιο σε αυτόν τον τομέα, στο σύνολο του εργατικού δυναμικού της, απασχολώντας στις ΤΠΕ 191.500 άτομα, κάτι που αντιπροσωπεύει το 7,6% της συνολικής απασχόλησης στη χώρα. Ακολουθεί η Σουηδία, με 379.700 ειδικούς στις ΤΠΕ να αντιπροσωπεύουν το 7,5% της συνολικής απασχόλησης.
Υψηλά ποσοστά καταγράφηκαν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, το 2020. Για παράδειγμα, κάθε μια από τις Εσθονία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Ιρλανδία, Δανία και Βέλγιο ανέφερε ότι τουλάχιστον 1 στα 20 άτομα, στο σύνολο του εργατικού δυναμικού τους, απασχολήθηκε στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών.
Και ενώ τα σχετικά μερίδια αυξάνονται στην ΕΕ από το 2011, το περασμένο έτος σημειώθηκε επίσης σημαντική επιτάχυνση του ρυθμού. Μεταξύ 2019 και 2020, ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν 7,5% σε σύγκριση με τον μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 5,2% την τελευταία δεκαετία. Αυτό θα μπορούσε να συνδεθεί με την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού που προαναφέρθηκε.
Παράλληλα, το 2020, το 19% των επιχειρήσεων της ΕΕ απασχολούσε ειδικούς στις ΤΠΕ. Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, η Ιρλανδία και το Βέλγιο παρουσίασαν το μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρήσεων που απασχολούν εργαζομένους σε αυτούς τους τομείς, με 30% η κάθε μία. Η Ιταλία, με 13%, παρουσίασε τη χαμηλότερη αναλογία επιχειρήσεων που απασχόλησαν ειδικούς ΤΠΕ.
Ο τομέας της πληροφορικής και των επικοινωνιών είχε το υψηλότερο ποσοστό, με 72%. Υψηλά ποσοστά παρατηρήθηκαν και σε τομείς όπως η ενέργεια και η ύδρευση, αλλά και ο τομέας των ακινήτων. Με 8%, ο κατασκευαστικός κλάδος παρουσίασε τη χαμηλότερη αναλογία επιχειρήσεων που απασχόλησαν ειδικούς ΤΠΕ στην ΕΕ.
Επιπρόσθετα, το ποσοστό των μεγάλων επιχειρήσεων ήταν πάνω από 5 φορές υψηλότερο από το ποσοστό των μικρών επιχειρήσεων που απασχόλησαν ειδικούς ΤΠΕ ενώ, το 2020, το 8% των επιχειρήσεων της ΕΕ ανέφεραν ότι κατά τη διάρκεια του 2019 προσέλαβαν ή προσπάθησαν να προσλάβουν ειδικούς ΤΠΕ και το 5% αντιμετώπισε δυσκολίες στην κάλυψη των θέσεων. Το μερίδιο των επιχειρήσεων που προσέλαβαν ή προσπάθησαν να προσλάβουν ήταν πολύ υψηλό σε πληροφορική και επικοινωνίες.
Ο λόγος ήταν σημαντικά υψηλότερος μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων – το 45% προσέλαβε ή προσπάθησε να προσλάβει ειδικούς ΤΠΕ το 2019, έναντι 6% για τις μικρές επιχειρήσεις. Σημειώνεται πως μεταξύ των κρατών – μελών της ΕΕ, το ποσοστό των επιχειρήσεων που προσέλαβαν ή προσπάθησαν να προσλάβουν ειδικούς ΤΠΕ το 2019 κυμάνθηκε από 3% στη Ρουμανία έως 18% στο Βέλγιο.
Στην Τσεχία, περισσότερες από 3-4 επιχειρήσεις που προσέλαβαν ειδικούς ΤΠΕ το 2019 ανέφεραν δυσκολίες στην κάλυψη αυτών των κενών. Με 24%, η χαμηλότερη αναλογία το 2019 παρατηρήθηκε στην Ισπανία. Η Ελλάδα παρουσίασε το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό επιχειρήσεων με θέσεις εργασίας που ήταν δύσκολο να καλυφθούν, φτάνοντας στο 35%.
Αξίζει να αναφερθεί πως αν και η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία θέση της απασχόλησης στις ΤΠΕ, παρουσιάζει αξιοσημείωτες επιδόσεις σε μια άλλη: στο ποσοστό απασχόλησης γυναικών. Έτσι, η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη θέση της κατάταξης, με ένα ποσοστό 26,5% γυναικών στον συγκεκριμένο τομέα.
Αναλυτικότερα, και σύμφωνα πάντα με την Eurostat, σε εθνικό επίπεδο τα υψηλότερα ποσοστά γυναικών μεταξύ των απασχολούμενων στις ΤΠΕ παρατηρήθηκαν στη Βουλγαρία (28,2%), την Ελλάδα (26,5%) και τη Ρουμανία (26,2%), ενώ τα μικρότερα μερίδια παρατηρήθηκαν στην Ουγγαρία (12,3%), τη Μάλτα (11%) και την Τσεχία (10,3%). Το 2020, στην ΕΕ, το 81,5% στις ΤΠΕ ήταν άνδρες και το 18,5% γυναίκες.
Χρήστος Κοτσακάς
Δημοσιογράφος – Senior Editor, epixeiro.gr
