Σας γνωρίζουμε ότι η Προσωρινή Διοίκηση του Συλλόγου Αμπελοκαλλιεργητών & Αμβυκούχων Ηπείρου συμπαραστέκεται στην αγωνία του αγροτικού τομέα, αλλά και στους συναδέλφους και τα μέλη της, οι οποίοι αντιμετωπίζουν μια πρωτοφανούς έντασης και καθολικής έκτασης καταστροφή, απόρροια των κλιματικών αλλαγών.
Το δρόμο για αιτήσεις αποζημιώσεων εξαιτίας των ζημιών από περονόσπορο έχουν πάρει οι Έλληνες αμπελουργοί. Για παράδειγμα, αμπελουργοί και ελαιοπαραγωγοί από το Ηράκλειο της Κρήτης διεκδικούν αποζημιώσεις, για το διάστημα Μαΐου – Ιουνίου, για ανυπολόγιστες καταστροφές, κυρίως λόγω περονόσπορου, στο μεγαλύτερο τμήμα του κρητικού αμπελώνα. Ακολουθήσαν οι Θεσσαλοί, η μια περιοχή μετά την άλλη και σήμερα – δυστυχώς – ήρθε και η δική μας σειρά.
Ήδη, σ’ αυτή την κατεύθυνση κινείται η πρόταση της Κομισιόν, για άμεση κατανομή 330 εκατ. ευρώ από τους πόρους της ΚΑΠ στα κράτη μέλη της, προκειμένου να διατεθούν σε αγρότες που ήρθαν αντιμέτωποι με καταστροφές από ακραία καιρικά φαινόμενα τους τελευταίους μήνες.
Για την Ελλάδα αντιστοιχούν 15,7 εκατ. ευρώ με δυνατότητα προσαύξησης έως και 200% με εθνικούς πόρους, ήτοι 47,1 εκατ. ευρώ (απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Οικονομικών, για την προσαύξηση με εθνικούς πόρους, ενώ πέρυσι, όταν το ταμείο κρίσεων έδωσε στην Ελλάδα 27 εκατ. ευρώ, δεν υπήρξε προσαύξηση). Φέτος, είχε προηγηθεί με αίτημά της η Ισπανία, η οποία είναι αντιμέτωπη με μια ακραία ξηρασία (ιδιαίτερα οξύ στην Ιβηρική χερσόνησο και στην Ιταλία), προς αυτήν την κατεύθυνση.
Θα σας θυμίσουμε ότι αντίστοιχη αποζημίωση για περονόσπορο στα αμπέλια είχε αποδοθεί με το πρόγραμμα κρατικών ενισχύσεων, ύψους 28,5 εκατ. ευρώ (ΠΣΕΑ). Με το πρόγραμμα, που είχε εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καλύφθηκαν για πρώτη φορά οι δαπάνες ανασύστασης φυτικού κεφαλαίου στα αμπέλια από την ασθένεια του περονόσπορου. Το πρόγραμμα κάλυπτε ζημιές από θεομηνίες (πλημμύρες), δυσμενείς καιρικές συνθήκες (ανεμοθύελλες, υπερβολικές βροχοπτώσεις, παγετό, χιόνι, χαλάζι) και ασθένειες (περονόσπορος στα αμπέλια), που προκλήθηκαν το διάστημα Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2011.
Σήμερα λοιπόν, ερχόμαστε να αντιμετωπίσουμε καταστροφές που δεν καλύπτει ο ΕΛΓΑ, αλλά μπορούν να καλυφθούν με την ενεργοποίηση του μηχανισμού αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών.
Οι δικαιούχοι παραγωγοί, οι οποίοι θα τύχουν της έγκρισης χορήγησης οικονομικών ενισχύσεων θα πρέπει: i). να είναι ασφαλισμένοι στον ΕΛΓΑ, ii). η εκμετάλλευση να είναι καθ’ όλα νόμιμη σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία & iii). να έχουν υποστεί ζημιές από θεομηνίες και δυσμενείς καιρικές συνθήκες ή από ασθένειες καλυπτόμενες ασφαλιστικά από τον ΕΛΓΑ.
Απαιτείται οριζόντια αποζημίωση όταν πέρυσι οι περιορισμοί των Βρυξελλών, περιόρισαν τις αποζημιώσεις σε μέλη Ομάδων παραγωγών με συμμετοχή σε περιβαλλοντικές δράσεις, αλλά και αμπελουργούς με πιστοποίηση βιολογικών.
Οι καιρικές συνθήκες σε όλη τη χώρα, αλλά και την Ήπειρο, ήταν πραγματικά πρωτόγνωρες σε ένταση και διάρκεια. Ζέστη και σχετικά λίγες βροχές και χιόνια το χειµώνα, κρύο και σφοδρές βροχοπτώσεις την άνοιξη με απότοµες αλλαγές θερμοκρασίας και παρατεταμένες βροχοπτώσεις. Η ιδιαίτερα υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία και οι χαμηλές θερμοκρασίες δημιούργησαν συνθήκες ιδανικές για την επιδρομή του περονόσπορου, ο οποίος σαν Κερκόπορτα άνοιξε την πόρτα και σε άλλες ασθένειες.
To φούσκωµα των οφθαλµών το 2023 ξεκίνησε σχετικά πρώιµα στην περιοχή μας, λόγω των σχετικά καλών θερµοκρασιών του χειµώνα και των αρχών της άνοιξης. Όµως, ο βροχερός και σχετικά ψυχρός Απρίλης και ο επίσης βροχερός και ψυχρός Μάης, καθυστέρησαν την έκπτυξη και ευνόησαν την εµφάνιση κηλίδων λαδιάς. Οι καθημερινές βροχοπτώσεις του Μάη και των αρχών του Ιούνη οδήγησαν σε έξαρση των προσβολών του περονοσπόρου και σε καταστροφή, µμερική ή ολική, της παραγωγής.
Ιδιαίτερα οι βιολογικοί αµπελώνες είναι αυτοί µε τα περισσότερα προβλήματα.
Αλλά και το ωίδιο στην ανθοφορία και ιδίως µετά την καρπόδεση αρχίζει να απειλεί την παραγωγή, υποβαθμίζοντας και την ποιότητά της, ενώ και η φόµοψη, γίνεται πρόβληµα που χρήζει ιδιαίτερης προσοχή. Παράλληλα, και ο πληθυσμός των εντόµων (ευδεµίδα, ακάρεα, κοκκοειδή), λόγω του ήπιου χειµώνα αυξάνει και οδηγεί σε απόγνωση τον αμπελουργικό κόσµο.
Περιοχές, όπου ο περονόσπορος ήταν άγνωστος, κινδυνεύουν να χάσουν την παραγωγή τους, το ωίδιο απειλεί τους αµπελώνες, η φόµοψη αρχίζει να αποτελεί σοβαρό πρόβληµα και τα έντοµα (ευδεµίδα, ακάρεα, κοκκοειδή), βρίσκουν τη χαρά τους.
Οι αμπελουργοί μας έγκαιρα έκαναν συνεχείς και επαναλαμβανόμενους ψεκασμούς (σε ορισμένες περιπτώσεις έχει καταγραφεί διπλάσιος αριθµός επεµβάσεων σε σχέση µε την αντίστοιχη περσινή περίοδο), με τις επεµβάσεις καταπολέμησης των εχθρών και ασθενειών να αυξάνει πολύ το κόστος παραγωγής, ενώ αυξημένο ήταν και το κόστος των υπόλοιπων εργασιών (βλαστολόγηµα, ξεφύλλισµα, κορυφολόγηµα). Οι εφαρμοζόμενες καλλιεργητικές τεχνικές σε συνδυασµό µε την έγκαιρη φυτοπροστασία, που αποτελούν τους ρυθμιστές της αντιμετώπισης των παθογόνων και της διάσωσης της ετήσιας παραγωγής δε στάθηκαν ικανές να αναστρέψουν την κατάσταση και το αποτέλεσμα ήταν αμελητέο. Παρά τις προσπάθειες μας τα καιρικά φαινόμενα ήταν με το μέρος των ασθενειών.
Αποτυπώνεται στην περιοχή μας κι όλη τη χώρα πανδημία περονόσπορου. Τα δε αποτελέσματα θα είναι εμφανή σύντομα στους αγρότες, τις τοπικές οικονομίες και την οικονομία της χώρας.
Για τους παραπάνω λόγους σας ζητάμε να εκφράσετε την ολόπλευρη αλληλεγγύη σας και την άμεση στήριξή σας στον καθημερινό αγώνα για παραγωγή τοπικών ποιοτικών προϊόντων και στα δίκαια αιτήματα του πρωτογενούς τομέα και των αμπελοκαλλιεργητών της Περιφέρειας Ηπείρου. Στον αγώνα να αποζημιωθούν για τις οικονομικές απώλειές τους λόγω των πρόσφατων κλιματικών φαινόμενων.
