ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Ντζιμάνη Φ. Ζέτα ΑΓΡΙΝΙΟ
Ψυχολόγος MSc ,Ψυχοθεραπεύτρια
Τα παιδιά γεννιούνται με ένα ταπεραμέντο μια προδιάθεση και κάποια τυχόν ταλέντα. Όλα τα υπόλοιπα καλλιεργούνται από το περιβάλλον τους. Πρώτα από τους γονείς και την οικογένεια και ύστερα από το σχολείο και τον κοινωνικό τους περίγυρο. Συνήθως τα παιδιά που εμπλέκονται σε παραβατικές συμπεριφορές, αν δεν πάσχουν από κάποια σοβαρή ψυχική νόσο, είναι τα ατίθασα παιδιά , τα «δύσκολα» παιδιά. Αυτά που έτρωγαν και καμία από τους γονείς, που τα έβριζαν και λίγο και που οι ήταν κακοί μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες που έφεραν τον τίτλο του άτακτου. Όσο πιο δύσκολο φέρεται να είναι ένα παιδί τόσο πιο εύκολο παραιτούνται οι γονείς και οι δάσκαλοι από αυτό, σε όλες τις ηλικίες και παρόλο που μπορεί να είναι δικό τους αποτέλεσμα και μιμείται αυτά που το δίδαξαν π.χ. όταν κάποιος σε εκνευρίζει χτύπα τον, όταν έχεις πρόβλημα βάλε τις φωνές και σπάσε πράγματα.
1. Ενδοοικογενειακή Βία : Βία που ασκείται στο σπίτι ανάμεσα στους δύο γονείς ενίοτε και προς το παιδί, τα παιδιά αναπαράγουν μοντέλα κι έτσι αν ο πατέρας χτυπά τη μητέρα το παιδί αναπαράγει αυτό ακριβώς που βλέπει. Τα παιδιά δεν μαθαίνουν με τα λόγια αλλά με τις πράξεις κι όσο κι αν θέλουν να ξεφύγουν από τον φαύλο κύκλο της βίας καταλήγουν να κάνουν ακριβώς το ίδιο είτε στις ερωτικές τους συντρόφους μετά την εφηβική ηλικία είτε στους συνομήλικους τους (το γνωστό σε όλους bullying). Μαθαίνουν πως αυτό είναι το πρότυπο του άνδρα, ο πατέρας, και ύστερα κρίνουν όλους τους άνδρες και τον εαυτό τους βάσει αυτού (Μοντέλο Μίμησης Προτύπων του Albert Bandura). Η βία αφορά ψυχική κακοποίηση, λεκτική και όλων των ειδών.
2. Έλλειψη γονικής εποπτείας : ΜονογονεΪκές οικογένειες, δυσκολεμένες οικογένειες, απόντες γονείς λόγω δύσκολων ωραρίων ή γονείς που δεν ασχολούνται με τα παιδιά τους λόγω προσωπικών προβλημάτων (προβλήματα στο ζευγάρι, οικονομικά). Παραμελούν τα παιδιά και δεν τους μεταλαμπαδεύουν κάποιο αξιακό σύστημα. Επίσης αυτά τα παιδιά μεγαλώνουν με την τηλεόραση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από εκεί μαθαίνουν τι είναι λάθος και τι σωστό και κυρίως αφού δεν τα ελέγχει κανείς εκτίθενται σε όλων των ειδών τα ερεθίσματα. Τέλος, τα παιδιά κάνουν τα πάντα για να τραβήξουν την προσοχή των γονιών τους.
3. Εκπαιδευτικό επίπεδο γονέων: Γονείς με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο συχνά δεν έχουν πολλές απαιτήσεις από τις επιδόσεις των παιδιών. Επίσης δεν έχουν και πολλές γνώσεις αλλά και κοινωνική παιδεία π.χ. ίσως είναι ρατσιστές, ομοφοβικοί.
4. Γονείς αλκοολικοί ή χρήστες ουσιών: Είναι σχεδόν αδύνατο να μεγαλώσει ένα υγιές ψυχικά παιδί σε τέτοιο περιβάλλον με χρήστες. Τα παιδιά δυστυχώς θα αναπαράγουν κι αυτό το μοντέλο.
5. Κακό εκπαιδευτικό σύστημα : σχολείο αδιάφορο και γονείς αδιάφοροι οδηγούν σε χαμηλές σχολικές επιδόσεις και μηδενική διάθεση για σπουδές, χρήση ουσιών και παραβατικότητα. Εφόσον πέφτει η επίδοση ύστερα γίνεται το μέλλον προδιαγράφεται πιο δύσκολο χωρίς γνώσεις και σχολικό πρόγραμμα. Τα παιδιά αυτά παραιτούνται ουσιαστικά από τον εαυτό τους.
6. Κοινωνικό-οικονομικοί παράγοντες: Οικογένειες με πολύ σοβαρά οικονομικά προβλήματα όπου ουσιαστικά τα παιδιά βγαίνουν από νωρίς στον εργασιακό στίβο για να επιβιώσουν με γονείς που συχνά αδυνατούν να τα περιθάλψουν πέραν της στέγης. Πολλά από αυτά παιδιά καταλήγουν στην διακίνηση ουσιών ως εύκολη λύση.
7. Πίεση από τους συνομήλικους: Να είναι αποδεκτοί, να φοράνε μοδάτα ρούχα και να έχουν ακριβό κινητό. Όταν αυτό είναι δύσκολο λόγω οικονομικών δυσχερειών τα παιδιά εξοστρακίζονται και φέρονται περιθωριακά διότι θέλουν να ανήκουν κάπου και στο περιθώριο τους δέχονται χωρίς μάρκες αλλά οφείλουν είτε να κάνουν χρήση ουσιών, να είναι μαγκάκια, να κάνουν μικροκλοπές και αυτή η παραβατικότητα τους δένει περισσότερο σαν αγέλη.
Εν γένει δεν είναι μόνο ένας παράγοντας που επιδρά αλλά περισσότεροι διότι π.χ. ο πατέρας που χτυπά τη μητέρα λογικά θα είναι και αλκοολικός, επίσης μπορεί να έχουν οικονομικά προβλήματα. Ακόμη η μίμηση προτύπων ισχύει για όλες τις πράξεις που κάνουν οι γονείς καλές και κακές. Είναι ένας φαύλος κύκλος βίας.
