Μάλιστα με προκαλεί πολύ. Δεν έχουν ιδέα τι κάνουν τα παιδιά τους το ότι τα απέβαλε το σχολείο τους το αν πηγαίνουν στο σχολείο. Δεν έχουν ιδέα για τα βασικά. Μάλλον για αυτό τα παιδιά αντιδρούν έτσι και η καθημερινότητας γίνεται απρόβλεπτη. Φυσικά δεν παίζουν ρόλο τα λεφτά τα ωραία δωμάτια ύπνου και μελέτης. Μπορεί να θέλουν σπιτικό φαγητό και να την βγάζουν με τυποποιημένα. Μπορεί να μιλάνε όλη την μέρα μέσα από το κινητό με άλλους πέρα από τους γονείς. Πολλές φορές και εκείνο το λίγο που βρίσκονται μάλλον τις περισσότερες φορές τους οδηγεί σε γκρίνια. Σε αυτά τα σπίτια υπάρχει παγωμάρα στις σχέσεις. Δεν παίζει ρόλο αν είναι πλούσιοι, πάμπλωτοι ή φτωχοί. Είναι πως μεγάλωσαν αυτά τα παιδιά. Θα επανέρθουν μετά τα 30 και μόλις κλείσουν όλα τα χρόνια των σπουδών ή των περιπλανήσεων. Θα αρχίσουν τότε να βάζουν μόνοι τους φραγμούς θα βλέπουν την ζωή με άλλο μάτι και θα συχτήρουν το τι κάνανε στα παιδικά τους χρόνια. Πολλοί θα το φέρνουν μέσα τους, άλλοι θα προσπαθούν να το ξεχάσουν.
Συζήτηση και επικοινωνία
Σε ένα γενικότερο επίπεδο η δυνατότητα των γονιών και των παιδιών να συζητούν μεταξύ τους θεωρείται καθοριστική για την επισήμανση των αξιών μιας κοινωνίας και την ανάπτυξη κριτικής σκέψης στα παιδιά. Να γίνουν παραδοσιακή οικογένεια των παιδικών αναγνωσμάτων μπας και αντλήσουν περισσότερα από μάνα και πατέρα. Να γίνουν από μικρά στοργικοί. Δεν χτυπάς αλύπητα άλλο παιδί αν όλα δίπλα σου είναι καθημερινά σωστά. Όχι δεν κουβαλάς από μικρός μαχαίρι. Δεν βρίζεις και δεν αντιμιλάς.
Πώς να εντοπίζονται πρώιμα σημάδια
Σε ό,τι αφορά, τέλος, τον εντοπισμό κάποιων παραγόντων κινδύνου ή κάποιων πρώιμων ενδείξεων για την εκδήλωση βίας, ο κ. Καλιαμπός (Δρ. Ψυχολογίας του ΑΠΘ) υπογραμμίζει ότι οι γονείς θα πρέπει να ενεργοποιηθούν αν διαπιστώσουν κάποια δυσθυμία χωρίς προφανή λόγο στα παιδιά τους, χαμηλή αυτοεκτίμηση, πρώιμη έκθεση στη βία, σημάδια σκληρότητας και έντονου ατομισμού, αδυναμία ενσυναίσθησης και έλλειψη ικανότητας διαχείρισης προσωπικών προβλημάτων. «Τότε είναι που χρειάζεται συζήτηση με τα παιδιά, συμβουλή από κάποιον ειδικό, συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς» τονίζει χαρακτηριστικά.
Η βία υπάρχει παντού, σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας.
Ελλοχεύει στους δρόμους, στα γήπεδα, στα σχολεία. Η βία εισβάλλει στον οικογενειακό χώρο, μέσω της τηλεόρασης και όχι μόνο, μέσω του κομπιούτερ, του ίντερνετ, των βίντεο γκέιμ.
Πολλοί επιρρίπτουν ευθύνες στα ΜΜΕ για την έξαρση του
κοινωνικού φαινομένου της νεανικής παραβατικότητας. Ιδιαίτερη
έμφαση δίνεται στις επιδράσεις που ασκεί στα παιδιά η τηλεοπτική
βία, ως γενεσιουργός παράγοντας επιθετικής και βίαιης
συμπεριφοράς.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα από την καθημερινή που μπορεί να επικαλεστεί κανείς για να στοιχειοθετήσει τις αρνητικές επιδράσεις της τηλεοπτικής βίας: το παιδί που επιχείρησε να κάνει τον σούπερμαν και έπεσε από το μπαλκόνι του σπιτιού του, τα παιδιά που μιμούνται αγαπημένους ήρωες υιοθετώντας τη μάγκικη φρασεολογία ή τις βίαιες συμπεριφορές τους κ.λπ.
Κατά πόσο όμως η απόδοση ευθυνών στα ΜΜΕ για τέτοια συμβάντα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα; Μήπως τέτοιες αντιλήψεις συνιστούν δαιμονοποίηση της τηλεόρασης και των ΜΜΕ γενικότερα;
Αφού η βία υπήρχε ανέκαθεν στην κοινωνία, προτού παρουσιαστούν τα ΜΜΕ, προτού εξαπλωθεί ανά τον κόσμο η τηλεόραση και το διαδίκτυο, πώς μπορούν να θεωρούνται ως οι γενεσιουργοί παράγοντες αυτού του κοινωνικού φαινομένου;
Από το πρόλογο (ΕΡΕΥΝΑ Ο ρόλος των γονέων στην προστασία των παιδιών από την τηλεοπτική βία- Χρύσανθος Χρυσάνθου
επιστημονικός υπεύθυνος του ερευνητικού προγράμματος ΣΤΟΠΒΙΑ)
Εγώ πάλι τον χαβά μου. Που είναι η οικογένεια. Η μάνα πρώτα. Ποιο εύκολα διεισδύει στα παιδιά. Ποιο εύκολα ψαρεύει τις σκέψεις τους. Πολλές φορές προλαβαίνει τα πάντα. Αν όμως απουσιάζει όλη μέρα τότε η ψυχές των παιδιών αδειάζουν η αγάπη γίνεται στεναχώρια θυμός και πολλές φορές βία. Το ίδιο και ο πατέρας, αν και εκεί υπάρχει άλλου είδους συνεργασία στο σπίτι. Πολλές φορές ο μπαμπάς λύνει με λάθος τρόπους τα προβλήματα για να μπορέσει να εξιλεωθεί. Η βία των ανήλικων λοιπόν έχει γενεσιουργό αίτιο που για μένα κρύβεται στο σπίτι και στην καθημερινότητα της οικογένειας. Δεν παίζει ρόλο αν τα παιδιά είναι μετανάστες ή ρομά. Αν από τα παιδικά τους χρόνια δεν υπάρχει η οικογένεια να τους πει ‘’μη’’ σε κάποιες σκέψεις και ενέργειες το κακό θα γίνει. Που σκέφτηκαν τα παιδιά των καλών οικογενειών με τα ακριβά σχολεία να δέσουν τον ‘’σπάστη΄΄ συμμαθητή τους με πετονιά. Δύσκολα κόβεται, δεν φαίνεται από μακριά, εύκολα κάνει ζημιά. Πως συνέπεσαν οι σκέψεις όλων. Αυτά όταν τα λέει ο ένας ο μάγκας γιατί δεν αποκρούονται από τους άλλους και να μην πω δεν προσπαθεί κάποιος να τους συνετίσει. Άρα η βαρβαρότητα έστω και για παιχνίδι γίνεται επικίνδυνη. Γίνεται προστάδιο μεγαλύτερου κακού. Και το κακό αυτό έχει αρχή και τέλος την οικογένεια. Μετά τους φίλους, το σχολείο, ακόμη και το φροντιστήριο. Πρέπει να το πάρουμε απόφαση. Στην βαρβαρότητα των παιδιών να βάλλουμε φραγμούς.
Ποιοι γονείς έχουν επιθετικά παιδιά;
Έρευνες έχουν δείξει ότι η επιθετικότητα επηρεάζεται από την ψυχοδυναμική της οικογένειας. Τι μπορεί όμως να κάνουν λανθασμένα οι γονείς που οδηγεί τελικά στην ανάπτυξη της επιθετικότητας;
1) Η εξελικτική ψυχολογία υποστηρίζει ότι οι γονείς που χρησιμοποιούν αυστηρές τιμωρίες έχουν επιθετικά παιδιά. Πολλοί είναι εκείνοι οι γονείς που σκέφτονται ότι μια αυστηρή τιμωρία για την επιθετική ενέργεια του παιδιού τους θα επενεργήσει κατασταλτικά και θα την μετριάσει. Δεν συμβαίνει όμως αυτό. Τα παιδιά που έχουν τιμωρηθεί συστηματικά για την επιθετικότητα τους είναι κατά κανόνα πιο επιθετικά από ό,τι είναι τα παιδιά που είχαν επιεικέστερη μεταχείριση. Αυτό συμβαίνει γιατί η τιμωρία προκαλεί έντονη εσωτερική θυμική αναστάτωση, γεγονός που προκαλεί περισσότερη επιθετικότητα. Επίσης, ο επιθετικός γονέας αποτελεί πρότυπο για μίμηση. Έτσι το παιδί εκδηλώνει μεγαλύτερη επιθετικότητα μιμούμενο τις επιθετικές ενέργειες του τιμωρητικού γονέα.
2) Οι γονείς που δείχνουν μεγάλη ανοχή στην επιθετικότητα του παιδιού και την αφήνουν ελεύθερα να εκδηλώνεται τελικά έχουν επιθετικά παιδιά. Οι γονείς που επιτρέπουν στο παιδί να εκφράζει ελεύθερα τις επιθετικές του διαθέσεις και προς τους ίδιους και προς τους άλλους (γιατί πιθανότατα πιστεύουν ότι η ελεύθερη έκφραση μιας αρνητικής διάθεσης έχει καθαρτικό και θεραπευτικό χαρακτήρα) έχουν επιθετικά παιδιά, γιατί η επιθετικότητα παράγει επιθετικότητα. Οι γονείς πρέπει να φροντίζουν να αποτρέπουν τη δημιουργία εκρηκτικών καταστάσεων και να αποτρέπουν διαμάχες και αντιδικίες μεταξύ των παιδιών, χωρίζοντάς τα πριν αρχίσουν οι διαπληκτισμοί. Όταν όμως εκδηλωθούν τέτοιες ενέργειες πρέπει να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια –εκτός της αυστηρής τιμωρίας- να τις σταματήσουν το συντομότερο. Ο στοργικός γονέας μπορεί να επινοήσει ποικίλους τρόπους να καθησυχάσει το παιδί και να το επαναφέρει γρήγορα στην ηρεμία και την τάξη. (www.infokids.cy)
ΛΥΤΡΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
